Türk İşaret Dili Din Terminolojisi

Ülkemizde herhangi bir engellilik durumu yaşayan bireylerin genel nüfus içerisindeki oranı % 12,29’dur. İşitme yetersizliği yaşayan bireylerin diğer engel grupları içerisindeki oranı ise 2011 Nüfus ve Konut Araştırması’na göre % 1,1’dir. Bu da ileri derecede yaklaşık 1 milyon işitme engelli/sağır bireyin olduğu anlamına gelmektedir. Ülkemizde son 20 yıllık süreçte diğer engel gruplarında olduğu gibi işitme engelli/sağır bireyler için sağlık, eğitim, istihdam, sosyo-kültürel desteklemelerin yanında din eğitimi ve hizmetleri ile manevi rehabilitasyon alanlarında yapılan çalışmaların sayısı da gün geçtikçe artmaktadır. Yaygın din eğitimi kurumlarındaki fiziki düzenlemeler, eğitimcilerin eğitimi, program hazırlama, öğretim teknolojileri ve materyal tasarımları gibi konuların yanında dini literatürün geliştirilmesi ve ortak bir din dilinin oluşturulması hususunda gereksinimlerden de son zamanlarda sıklıkla bahsedilmektedir.

Türk İşaret Dilinde kullanılagelen dini kavram işaretlerinin güncelleme ihtiyacı, günümüzde daha da hissedilir hale gelmiştir. Farklı iletişim kanalları ile diğer ülkelerdeki işaret dillerini tanıma fırsatı bulan işitme engelliler/sağırlar, dini işaretlerdeki hareketlerin sayısı, benzerliği ve kalıcılığı konusunda beklentilerinin karşılanmadığını ifade etmektedirler. Bununla birlikte Türk İşaret Dili yapısına uymayan ve yabancı dillerden rastgele alınan dini işaretlerin literatüre girmesi, dini terminolojinin hızlı bir şekilde bozulmasına neden olmaktadır. Kavram ve işaret arasındaki bağın anlaşılabilmesi, işaretler arasındaki ilişkinin korunabilmesi ve sağlıklı dini bilgiye erişim noktasında bir sistematiğin oluşturulması büyük önem taşımaktadır. İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğünün destek sağladığı ve Karaman İslami İlimler Derneğinin hazırladığı “Türk İşaret Dili Din Terminolojisi” isimli proje ile gereksinim duyulan bir kaynak çalışmanın tamamlanması amaçlanmıştır. Hem basılı hem de dijital ortamda yer alan bu eserin erişilebilirlik ve ulaşılabilirlik açısından konunun ilgililerine büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmektedir. Kavramların belirlenmesinde dini yeterliği olan işitme engellilerle, dini işaret bilgisi kapsamlı tercümanlarla, işaret diliyle din eğitimi faaliyetlerinde bulunan kadın/erkek eğitimcilerle ve konu ile ilgili araştırma yapan akademisyenlerle görüşülerek tecrübelerinden istifade edilmiştir. Ayrıca daha önce hazırlanmış olan Türk İşaret Dili sözlükleri (Ek.1) taranarak kavramların kullanım şekilleri ve yaygınlıkları incelenmiştir. Hâlihazırda kullanılagelen bazı dini işaretlerin kavram sayılarında revizeye gidilmiş, kavramların kullanım sıklığı ve anlaşılabilirliğine göre işaretler değiştirilmiş, bazı kavramların işaretinin eserde anlaşılırlığını kolaylaştırmak amacıyla hareketin bittiği kısmı gölgeli olarak verilmiş, Gestuno Normlarına uygun olarak kullanılan oklarla işaretin yönü gösterilmiş, her bir kavram için Qr-Kod ile işaretlerin hareketli hali dijital ortama da aktarılmıştır. Daha önceki tecrübelerden hareketle kullanım kolaylığı açısından kavramın tanımı, yapılış tarifi, el şekilleri ve örnek cümlelere yer verilmemiştir. Sadece kavramın adı, yapılışı ve Qr-Kodu yer almış; her bir sayfada dört kavram olacak şekilde kavramlar alfabetik olarak sunulmuştur. www.dinisaret.com isimli internet sitesi ve sosyal medya uygulamaları üzerinden tüm kavram işaretlerine ve videolarına ulaşabilme imkanı sunulmuştur. Ücretsiz olarak dağıtımı yapılacak olan “Türk İşaret Dili Din Terminolojisi” isimli bu eser Ahmet EROL, Bülent SEÇKİN, Sadık FİDAN, Veysel DUDU, Yasin VURGUN ve Mustafa BAŞKONAK’IN katkılarıyla hazırlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ile İlahiyat Fakültelerinde yapılacak ileri akademik araştırmalara ve uygulamalara kaynaklık teşkil edeceği düşünülen bu eserle; Toplum içerisinde işitme engelli/sağır bireyler ile işaret diline yönelik farkındalığın ve ilginin sağlanması, Farklı yaş gruplarındaki işitme engelli/sağır bireylerin dini, manevi ve ahlaki gelişimlerine katkı sağlayacak eğitim faaliyetlerine zemin oluşturulması ve eksikliği hissedilen dini literatüre katkı sunulması, Alanda görev yapan eğitimcilerin ve araştırmacıların istifade edebileceği eğitim-öğretim teknolojilerinin geliştirilmesi,
Basılı ve dijital olarak hazırlanan materyalin tüm vatandaşlara ulaştırılması hedeflenmiştir.
Büyük gayretlerle tamamlanarak basımı gerçekleştirilen “Türk İşaret Dili Din Terminolojisi” isimli eserin Karaman İslami İlimler Derneğinin hediyesi olarak ulaştırılacağı kişi ve kurumlar aşağıda yer almaktadır: Örgün ve yaygın din eğitimi kurumlarında din eğitimi alan farklı yaş gruplarındaki işitme engelli/sağır bireyler,
İşitme engelli/sağır bireylerin aileleri,
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Türk İşaret Dili tercümanları,
Diyanet İşleri Başkanlığı İl Engelli koordinatörleri,
İşitme engellilere din eğitimi veren Milli Eğitim Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı personeli,
Üniversitelerin Din Eğitimi Anabilim Dalı ve Özel Eğitim Bölümlerinde görev yapan akademisyenler,
İlahiyat/İslami İlimler fakültelerinde Özel Eğitim dersi alan öğrenciler,
Türk İşaret Diline ilgi duyanlar,
İlk Halk Kütüphaneleri ve Üniversite Kütüphaneleri,
İşitme Engelliler İlkokul, Ortaokul ve Meslek Liseleri,
İşitme engelli dernek ve federasyonları.